خوزستان زیر سایه صنایع آلاینده؛ بحران سلامت، کوچ اجباری و غفلت از مسئولیت اجتماعی

افزایش نگران‌کننده سرطان کودکان و نبود هوای پاک در اهواز

استان خوزستان، با سهم ۱۴.۸ درصدی در تولید ناخالص داخلی کشور، به‌جای آن‌که نماد توسعه و آبادانی باشد، امروز با بحرانی زیست‌محیطی و سلامت مواجه است که زندگی میلیون‌ها نفر را تهدید می‌کند. آمارها از افزایش ده‌برابری ابتلا به سرطان در کودکان حکایت دارند؛ و در تقویم سال ۱۴۰۳، حتی یک روز هوای پاک برای اهواز ثبت نشده است. با گذشت بیش از پنج ماه از سال، این روند همچنان ادامه دارد.

تالاب هورالعظیم و گردوغبارهای مرزی؛ نفس‌های به شماره افتاده

تالاب هورالعظیم، یکی از ذخایر مهم آبی کشور، به دلیل پروژه‌های نفتی و سدسازی بیش از ۶۰ درصد مساحت خود را از دست داده است. در کنار آن، سوزاندن هور در کشور عراق به دلایل سیاسی و نظامی، آلودگی هوای خوزستان را تشدید کرده و کانون‌های گردوغبار به تهدیدی جدی برای سلامت مردم تبدیل شده‌اند.

صنایع آلاینده؛ مصرف منابع حیاتی و تولید بیماری

عوامل اصلی آلودگی هوای استان شامل سوزاندن گازهای همراه نفت، فعالیت‌های صنعتی، تردد خودروهای سنگین و افزایش گردوغبار هستند. صنایع نفت، پتروشیمی، پالایشگاه، کربن، نیشکر، لوله‌سازی و زنجیره فولاد هرکدام به‌تنهایی می‌توانند منبع آلودگی یک شهر یا حتی یک استان باشند. این صنایع علاوه بر مصرف گسترده منابع حیاتی مانند آب، برق و گاز، با تولید پسماندهای خطرناک، محیط زیست را دچار آسیب‌های جدی کرده‌اند.

با وجود سهم قابل توجه در تولید ناخالص ملی، این صنایع تاکنون سهمی در تأمین سلامت مردم خوزستان نداشته‌اند و تنها فشار بیماری، آلودگی و هزینه‌های درمان را بر دوش شهروندان گذاشته‌اند.

بدهی‌های سنگین دانشگاه علوم پزشکی و مقاومت صنایع در پرداخت حق آلایندگی

دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با بدهی‌های سنگین و کمبود شدید در ساخت و تجهیز زیرساخت‌های درمانی مواجه است. در حالی که صنایع آلاینده از پرداخت حق آلایندگی خودداری می‌کنند، مردم استان با هزینه‌های سنگین درمان و حتی کوچ اجباری به مناطق سالم‌تر روبه‌رو هستند.

راهکارها و پیشنهادها

برای عبور از این بحران، تشکیل کارگروهی تخصصی، بی‌طرف و متشکل از نمایندگان حوزه سلامت، محیط زیست و صنعت ضروری است. این کارگروه باید شرایط گذشته، حال و آینده را بررسی کرده و تصمیمات مؤثر و اجرایی اتخاذ کند.

از جمله پیشنهادهای کلیدی، اجرای فوری طرح دکتر بوستانی مبنی بر تخصیص درصدی از حق آلایندگی به دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور است. این اقدام می‌تواند بودجه لازم برای پیشگیری، درمان و تجهیز بیمارستان‌ها را تأمین کرده و از بار سنگین بیماری و مهاجرت اجباری مردم بکاهد.